APÓSTROFES Y CONTRAICIONES

En xeneral darase preferencia al usu de contraiciones cuandu seya posible: pal añu (annu)* prósimu. Y non pa l'añu (annu) prósimu.

* Nos dous casos pronúnciase añu.

APÓSTROFES

L'artículu el

Apostrofa l' cuandu la pallabra que vien darréu entama pur vocal ou h muda:
l'annu                      l'home

Apostrofa 'l cuandu la pallabra anterior fina pur vocal y la sigiente entama pur consonante:
atropa'l trigu           ye'l perru

Apostrofa  l' cuandu la pallabra anterior fina pur vocal y la sigiente entama pur vocal ou h muda:
lleva l'aperiu            ye l'home

Cuandu se dean xuntas las duas posibilidaes, se debe facere sobru la segunda pallabra:
chegóu l'home

En casos d'oraciones condicionales, temporales, ect. escritas ensín coma, debemos pensare que si emplegamos l'apóstrofu frayamos la pausa que separta las frases subordinadas:
Si nun hai mocedá el pueblu queda ensín xente.

L'artículu la

Apostrofa cuandu la sigiente pallabra entama pur a / ha, esceutu si se trata del nome d'una lletra:
l'arquiteutura          la hache

L'artículu lu

Apostrofa cuandu la sigiente pallabra entama pur u / hu:
l'únicu                       l'humanu

Númberos

Los númberos escritos cumu díxitos apostrofan sigún las normas anteriores:
l'8                   l'11

Pallabras estranxeiras y estranxerismos

Apostrofan sigiendu la regla xeneral, esceutu si la pallabra entama pur h sonora.
l'Sporting                 el holding

El rellativu que

Apostrofa cuandu la pallabra que lu sige entama pur vocal ou h muda:
qu'esbruza (desbroza)          qu'hai xente
 

Sigíu del artículu el, apostrofa que'l. Sigíu del pronome él, apostrofa qu'él.
Ye más piqueñu que'l de Miliu     Ye más piqueñu qu'él

La preposición pa

Sigida d'una pallabra qu'entame pur a ou ha apostrofa p':
Vou p'hacia el mieu pueblu

La preposición de

Apostrofa en tolos casos que va sigíu d'una pallabra qu'entama pur vocal, esceutu cul artículu el cul que contraye:
d'esti    d'eilla    d'algún    d'enantias

La preposición en

Apostrofa cuandu lu sige una pallabra qu'entama pur vocal:
namás piensu n'abellugame

 

CONTRAICIONES
  el la lu los las
a al        
de del        
pa pal        
cun cul cuna cunu cunos cunas
en nel na nu nos nas
pur pul pula pulu pulos pulas

 

Indefiníu Artículu Contraición
tou el tol
toda la tola
tou lu tolu
toos los tolos
todas las tolas

 

Cuandu nos alcontremos cun topónimos qu'incluyen un artículu, cumu El Bierzu ou La Robla, nun podemos contrayere:
vive n'El Bierzu      vive en La Robla

Nunca nun escribire nel Bierzu / na Robla, anque al falare seique tiéndas a dicilu d'esi xeitu.

Nel casu los Axetivos  y Pronomes demostrativos precedíos de la preposición en, se contrayerán siempres:
nesti   nesi     naquel
nésti   nési     naquél

Del mismu xeitu contrayeremos:
nél      neilla  neillu   neillos   neillas
nun     nuna   nunos   nunas

Y tamién fadrémoslu en:
caún   caúna caúnu

Pero nunca nun lu fadremos en:
cun un    cun una   cun unos   cun unas

Las preposiciones a y en contrayen an:
vou an cá Xuan.